• Αρχική
  • Η ΠΟΛΗ
  • Ιστορική Αναδρομή

Ιστορική Αναδρομή

istoriko yeriou

Ο Ακριτικός μας δήμος, το Γέρι, βρίσκεται 10 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας της Κύπρου, τη Λευκωσία, και απέχει περίπου 4 χιλιόμετρα από την Πανεπιστημιούπολη, το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και το Εθνικό Πάρκο. Δυστυχώς, από το 1974, ένα μέρος της έκτασης του δήμου είναι κατεχόμενο, ενώ ένα άλλο μικρότερο «νεκρή ζώνη».

Στο Γέρι, η παράδοση και ο εκσυγχρονισμός συνυπάρχουν αρμονικά. Από τη μια, στον πυρήνα του δήμου υπάρχει η γραφική γειτονιά με σπίτια «παραδοσιακής τεχνοτροπίας κτισμένα από πλιθάρι», στενά δρομάκια και πλακόστρωτη πλατεία, ενώ από την άλλη στην περιφέρεια του «γεννιούνται» σπίτια και πολυκατοικίες μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

Ας γνωρίσούμε όμως, καλύτερα, το Γέρι...

Ονομασία
Για την ονομασία του δήμου πιο διαδεδομένες είναι δυο εκδοχές, η μια συνδέεται με την τοποθεσία του δήμου και η άλλη με το θαυματουργό εικόνισμα της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, ο δήμος πήρε το όνομα «Γέρι», επειδή είναι κτισμένος σε ανεμοδαρμένο λόφο. Στην Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, η εκδοχή αυτή τεκμηριώνεται ως εξής: «Στην Κύπρο αέρας ή αέρηδες λέγονταν οι ψηλές κορφές ανεμοδαρμένων βουνών, ενώ αγέριν λεγόταν ο ανεμοδαρμένος λόφος. Συνεπώς Γέριν από το Αγέριν».

Η δεύτερη εκδοχή στηρίζεται στην προφορική παράδοση. Συγκεκριμένα, όπως συχνά αφηγούνται οι γεροντότεροι κάτοικοι του δήμου, η ονομασία του δήμου σχετίζεται με την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας. Οι εγκυμονούσες γυναίκες του δήμου γεμάτες πίστη παρακαλούσαν την Παναγία την Χρυσογεριώτισσα να γεννήσουν γερά παιδιά.

Μεσαιωνικά Χρόνια
Κατά τα μεσαιωνικά χρόνια, το Ieri, όπως είναι γραμμένο σε βενετικούς χάρτες, ανήκε σε φεουδάρχες. Ο Φλώριος Βουστρώνιος, γράφει πως την περίοδο 1464-1468 το Γέρι ήταν φέουδο του Ταγκριβάρτι, του Πόλο και του Ζιάν Ζάππο. Πιθανότατα, όπως αναφέρεται στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, «λόγω της μεγάλης εκτάσεως...ένα τμήμα του ανήκε σε ένα φεουδάρχη και άλλο τμήμα του σε δεύτερο φεουδάρχη».

Ασχολίες
Το Γέρι, μέχρι και την δεκαετία του '90, ήταν ένα μικρό γεωργοκτηνοτροφικό χωριό. Οι κάτοικοι του ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία αιγοπροβάτων και αγελάδων, και λιγότερο με την καλλιέργεια σιτηρών και ελιών. Σύμφωνα με τον Γκωντρύ, όπως διασώζει ο Καρούζης, «το Γέρι φημιζόταν για την παραγωγή κολοκυθιών».

Στις μέρες μας, οι περισσότεροι κάτοικοι εργάζονται στη Λευκωσία και πολύ λίγοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Πρέπει να σημειωθεί πως από την δεκαετία του '90 λειτουργεί βιομηχανική ζώνη, η οποία συνορεύει με τη βιομηχανική περιοχή Ιδαλίου. Οι βιομηχανίες ασχολούνται με την «παραγωγή τούβλων, πλαστικών ειδών, ζωοτροφών και πτηνοτροφών».

Εκπαίδευση
Στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια σημειώνεται πως «δεν υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη σχολείου πριν την αγγλική κατοχή».

Σήμερα λειτουργούν δύο Δημόσια Νηπιαγωγεία, δύο Δημοτικά Σχολεία και ένα Γυμνάσιο, τα οποία καλύπτουν εκπαιδευτικές ανάγκες του Δήμου. Σημαντικό ρόλο για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης διαδραματίζει η Σχολική Εφορεία. Μεριμνεί για την αναβάθμιση και βελτίωση της λειτουργίας των σχολείων, προωθώντας έργα , όπως την ανέγερση νέων αιθουσών, την κατασκευή γηπέδων και αιθουσών πολλαπλής χρήσης, αλλά και τον εξοπλισμό τους με όλα τα σύγχρονα διδακτικά μέσα. Επίσης, στο Γέρι βρίσκεται η Ειδική Σχολή «Ευαγγελισμός».

Πληθυσμός
Η σημαντικότερη πληθυσμιακή αύξηση σημειώθηκε μετά την τουρκική εισβολή, εξαιτίας της εγκατάστασης μεγάλου αριθμού προσφύγων. Ενώ ο πληθυσμός του Γερίου πριν το 1974 ήταν μόλις μερικές εκατοντάδες, το 1982 έφτασε τις 2.500 χιλιάδες. Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η πληθυσμιακή αύξηση που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, γεγονός που οφείλεται στην ανάπτυξη που σημειώθηκε στην ευρύτερη περιοχή. Συγκεκριμένα, από το 1982 μέχρι σήμερα ο πληθυσμός σχεδόν τετραπλασιάστηκε. Πιο κάτω παρατίθεται ένας πίνακας με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του Δήμου, από το 1881 μέχρι σήμερα

Χρονολογία Αριθμός Κατοίκων
1881 220
1921 396
1946 655
1973 1011
1982 2457
2001 6423
2007 10000*

* Ο συγκεκριμένος αριθμός δόθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο. Ο αριθμός αυτός υπολογίζεται πως θα αυξηθεί, εφόσον υπάρχει δυνατότητα επέκτασης της οικιστικής ζώνης. Είναι ενδεικτικό πως μόνο το πρώτο τετράμηνο του 2007 εκδόθηκαν 48 άδειες. Δεν είναι λοιπόν απίθανο μέχρι το τέλος του 2008, ο πληθυσμός να ξεπεράσει τις 12 000.

Εκκλησίες
Στο Γέρι υπάρχουν οι εκκλησίες της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας, του Αγίου Μηνά, του Αγίου Χαραλάμπους, το παρεκκλήσι του Αγίου Στεφάνου και το ξωκλήσι της Παναγίας της Παλούρας. Η αρχαιότερη εκκλησία είναι της Παναγίας Χρυσογεριώτισσας, χτίσμα του 16ου αιώνα, η οποία μάλιστα στα 1814 ανακαινίσθηκε. Σήμερα, η εκκλησία της Παναγίας Χρυσογεριώτισσας τελεί υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων και θα τύχει συντήρησης.

Μορφές Αγώνα
Κατά τον απελευθερωτικό αγώνα, στη μάχη του Νοσοκομείου που πραγματοποιήθηκε στις 31/8/1956, ο Ιωνάς Νικολάου και Κυριάκος Κολοκάσης έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι. Στην ίδια μάχη τραυματίστηκε σοβαρά και ο Σπύρος Κυριάκου.
Κατά την περίοδο των διακοινοτικών ταραχών, στη μάχη των Καζιβερών, στις 19/3/1964 σκοτώθηκε ο Κυριάκος Κακουλλής.
O Κωστάκης Λοΐζου έχασε τη ζωή του, ενώ υπηρετούσε στην Εθνική Φρουρά. Από το τραγικό καλοκαίρι του 1974, δύο νέοι του Δήμου μας, οι Ανδρέας Κουκουμάς και Μάκης Παμπόρης είναι αγνοούμενοι.

Το Γέρι σήμερα
Το Γέρι σήμερα θεωρείται ως μια από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές της Λευκωσίας. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνει και η ραγδαία οικιστική ανάπτυξη. Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ

Το Κοινοτικό Συμβούλιο καταβάλλει συνεχή προσπάθεια για βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών αλλά και για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Δίδεται πολύ μεγάλη έμφαση στην καθαριότητα, στην επέκταση του πράσινου, στη βελτίωση των δρόμων, αλλά και στη διατήρηση της παράδοσης και του πολιτισμού, γι αυτό άλλωστε διοργανώνονται πολλές πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις.

Πολύ σημαντική είναι και η προσπάθεια που καταβάλλεται από το Σ.Κ.Ε. Γερίου, το οποίο δραστηριοποιείται εδώ και πολλά χρόνια στον τομέα της δημοτικής ευημερίας. Πέτυχε τη δημιουργία του Πολυδύναμου Κέντρου και προσφέρει σημαντικά προγράμματα τόσο προς τους ηλικιωμένους όσο και προς τους νέους.

Πηγές:
Δημοτικό Συμβούλιο Γερίου
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, εκδόσεις Φιλόκυπρος
Γιώργου Καρούζη, Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Λευκωσία;, Πόλη και Επαρχία, Λευκωσία 2002